وصول مطالبات

چک تاریخ گذشته و مواردیکه صادر کننده چک قابل تعقیب کیفری نیست

دو نوع چک داریم گاهی یک چک یک تاریخ دارد و چاره‌ای نداریم که تاریخ را تاریخ صدور بدانیم، ولی در تشخیص اینکه چه زمانی بایستی مراجعه شود و چک تاریخ گذشته تردید داریم.

در ارتباط با شکایت کیفری در رأیی مشاهده کردم که تاریخ شروع شش ماه را از تاریخ صدور واقعی(زمانی که چک تسلیم شده) و نه از تاریخ منعکس در چک به حساب آورده بود، گرچه از نظر حقوقی دادگاه صحیح قضاوت نکرده ولی با نتیجه‌ که تقلیل موارد تعقیب کیفری صادرکننده، چک است در حقوق من موافقم. فرانسه که حقوق ما از آن اقتباس شده این وجه کیفری چک را رها کرده‌اند.

چک تاریخ گذشته

با وجود این آمار چک‌های بلامحل که مجازات کیفری مانعی برای شیوع آنها نبود پایین آمد چرا که خود شخص دارنده از بیم بی‌محل بودن چک نسبت به دریافت آن از اشخاص غیرمطمئن تردید می‌کند.

اگر ثابت شود که چک در تاریخ مقدم بر تاریخ در چک صادر شده باشد چک قابل تعقیب کیفری نیست و فرقی قانون بین دارنده با حسن نیت و بدون حسن نیت نگذاشته است. در چنین فرضی بایستی به حرف متهم توجه کرد مگر اینکه خلاف گفته متهم ثابت شود نمی‌توانیم به خاطر دارنده با حسن نیت متهم را زندانی کنیم.

اگر تاریخ چک موخر بر تاریخ واقعی باشد صادرکننده قابل تعقیب کیفری نمی‌باشد حال می‌خواهد دست اول یا دوم یا سوم یا … باشد.

به موجب ماده 6 قانون صدور چک چنانکه صادر کننده در تاریخ صدور موجودی نداشته و یا تمام یا قسمتی از وجه چک را بصورتی از بانک خارج نماید یا دستور عدم پرداخت بانک بدهد و یا اقدام به عملی نماید که منتهی به خودداری بانک از پرداخت چک گردد صادر کننده چک به حبس از 6 ماه تا 2 سال و به پرداخت جزای نقدی معادل 4/1 تمام وجه چک یا 4/1 کسر موجودی محکوم خواهد شد.

چک تاریخ گذشته

در صورتی که برای جلوگیری از پرداخت وجه چک به مقامات قضائی رجوع شود تقاضا کننده باید معادل وجه چک را به صورت نقد یا ضمانت بانکی تا تعیین تکلیف قطعی در صندوق دادگستری تودیع نماید پس از رسیدگی های لازم از طرف مرجع قانونی در صورتیکه تقاضا مبنی بر دلائل کافی و موجه باشد دستور جلوگیری از پرداخت وجه چک را صادر خواهد کرد.

در مواردیکه تقاضا به علت ادعای جعلی بودن یا فقدان یا سرقت چک باشد و مرجع قضائی دعوی را متکی به دلائل موجد(به وجود آورنده) و قابل قبول تشخیص دهد متقاضی را از تودیع معادل مبلغ چک به صندوق دادگستری معاف سازد.

به موجب ماده 17 قانون صدور چک در صورت عدم تامین وجه چک بازپرس مکلف است با اخذ وجه الضمان نقدی یا ضمانت نامه‌ای بانکی معادل وجه چک یا قسمتی از آن که مورد شکایت قرار گرفته از صادر کننده چک اخذ نماید.

هر گاه صادر کننده چک متعدد باشد مرجع قضایی می تواند مبلغ وجه الضمان یا ضمانت نامه بانکی را به میزان مسئولیت هر یک از آنها و در صورت معلوم نبودن میزان مسئولیت به صورت مساوی تقسیم نماید. در صورتی که متهم برای پرداخت وجه چک تاریخ گذشته درخواست مهلت نماید مرجع رسیدگی می تواند با اخذ تامین کافی تا یک ماه مهلت به او بدهد، اگر ظرف یک ماه متهم وجه چک را نپردازد تامین اخذ شده به وجه الضمان نقدی یا ضمانت نامه بانکی تبدیل می گردد.

برای مطلع شدن صادر کننده از شکایت کیفری مرجع رسیدگی مکلف است اخطاریه‌ای به آخرین نشانی صاحب حساب که در بانک موجود است ارسال دارد و مفاد شکایت و شماره و تاریخ و مبلغ چک تاریخ گذشته را به اطلاع او برساند.

فاصله بین تاریخ ابلاغ اخطاریه و موعد مقرر برای حضور متهم در دادگاه نباید کمتر از 5 روز باشد و در صورتیکه متهم قبل از موعد مذکور موجبات پرداخت آن را در بانک محال علیه فراهم نماید قابل تعقیب کیفری نیست.

مواردیکه صادر کننده چک قابل تعقیب کیفری نیست:

چک تاریخ گذشته

  • هر گاه 6 ماه از تاریخ صدور چک تاریخ گذشته باشد و دارنده چک در طی این مدت برای وصول آن به بانک مراجعه نکرده باشد و یا ظرف 6 ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت به مراجع قضایی شکایت ننماید دیگر حق شکایت کیفری نخواهد داشت و چک تاریخ گذشته قابل اجراست.
  • هر گاه چکی پس از برگشت از بانک به بانک دیگری انتقال داده شده باشد که در این صورت کسی که چک پس از برگشت از بانک به وی منتقل گردیده حق تعقیب کیفری ندارد مگر اینکه انتقال چک قهری باشد مانند اینکه دارنده چک فوت کرده باشد و چک به وارثان قانونی او منتقل شده باشد.
  • در صورتی که دارنده چک فوت کند، دارنده چک حق تعقیب کیفری ندارد.
  • در صورتی که صادر کننده چک قبل از تاریخ شکایت کیفری وجه چک را نقدا به دارنده آن پرداخت کند و یا موافقت شاکی خصوصی را به ترتیبی فراهم نماید.

چک هایی که به وکالت یا نمایندگی از اشخاص حقیقی یا حقوقی صادر می شود

نظر به اینکه در مورد شرکت‌ها و اشخاص حقوقی اجرای مجازات کیفری بدنی و حبس عملی نبوده و در صورت عدم مسئولیت صادر کنندگان چک ممکن است اغلب اوقات موجب تضییع حق اشخاص ذینفع و صاحبان چک بشود. لذا در قانون صدور چک امضا کنندگان چک‌های شرکت‌ها و اشخاص حقوقی را مسئول و قابل تعقیب کیفری دانسته است و حتی دعوای عدم دخالت و سلب بعدی سمت از آنها در صورتی که عدم پرداخت وجه چک مستند به عمل آنان باشد مانع تعقیب امضا کننده یا امضا کنندگان چک نخواهد بود.

بموجب ماده 18 قانون صدور چک در صورتی که چک به وکالت و یا نمایندگی از طرف صاحب حساب صادر شده باشد صادر کننده و صاحب حساب متضامنا مسئول پرداخت وجه چک هستند و اجرائیه بر اساس تضامن علیه هر دو صادر می شود. بعلاوه امضا کننده چک طبق قانون صدور چک مسئولیت کیفری خواهد داشت مگر اینکه نماینده یا وکیل ثابت نماید که عدم پرداخت وجه چک مستند به عمل صاحب حساب باشد. در این صورت کسی که موجب عدم پرداخت وجه چک شده از نظر کیفری مسئول خواهد بود.

میانگین امتیازات ۴ از ۵
از مجموع ۱۳ رای

نوشته های مشابه

‫47 دیدگاه ها

  1. سلام وقت بخیر من چکی دارم ک بابت کار کردم بهم دادن و پاس نشدالان دو سال از تاریخ پاس شدنش گذشته وهنوز پاس نشده لطفا راهنمایم کنین ک چیکار کنم ؟

      1. سلام خسته نباشید من سال ۹۵ چک دادم ۵۰ میلیون تومن به کسی گفت تو چک بده من پاسش میکنم العان رفتم حساب بانک ملی باز کنم نتونستم گفتن چک بر گشتی داری به نظرتون چکارکنم میان منو میبرن زندان

        1. سلام ، نه چک از زمان سررسید ،۶ ماه وقت داره تا اقدام کیفری روش انجام بشه ، بعد ۶ ماه تبدیل میشه به پیگیری حقوقی که حکم زندان نداره ، شما میتونین برای رفع سو اثر چک برای گذر زمان اقدام نمایین و حساب و کارای بانکیتونو مثل روال قبل انجام بدین و چکتون هم از برگشتی در میاد

      2. سلام وقت بخیر من چکی دارم برای 30/3/1401 شخصی که چک به من داده است گفت صبرکن واریز میکنم چک رو میگیرم الان 4ماه گذشته آیا اقدام کنم چکم نقد میشه قاضی حق را به من میدهد

        1. سلام خسته نباشید ببخشید بنده یک چک از چک های قدیمی به فردی دارم وار تاریخ وصولش یکسالی گذشت،والان بعد از یکسال وسه ماه که از تاریخ وصول گذشتهایشان چک رو برده برگشت زده وحساب های بانکی بنده بسته شده.سوال بنده از حضرات اینه آیا مگر چک های قدیمی هم برگشت بخوره هم حسابها بسته میشود وایا این یک سال وچند ماه که از وصولش میگذره مگر اینطور نیست که از کیفری به حقوقی رسیده است و وقتی که حکم حقوقی پیدا کرده پی نبایستی حسابها ی بنده رو ببندند ممنون از وقتی که می‌گذارید

          1. چک مال 30 سال پیش هم باشه قابل پیگیریه مگر ثابت کنی بابت ضمانت بوده یا امانت چک طلایی که جای خود داره و خیلی معتبره ولی من دیدم طرف چک مربوط به سالهای حدود 70 رو اجرا گذاشته و تمام حسابهای صاحب چک مسدود شده چک صیادی این وسط فقط به عنوان رسیده اگر ثبت نشده باشه وگرنه سریعا قابل پیگیری و توقیف اموال میشه

    1. با سلام با مراجعه به بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت چک علیه صادرکننده شکایت تنظیم کنید و ثبت کنید

    2. سلام خسته نباشید ببخشید بنده یک چک از چک های قدیمی به فردی دارم وار تاریخ وصولش یکسالی گذشت،والان بعد از یکسال وسه ماه که از تاریخ وصول گذشتهایشان چک رو برده برگشت زده وحساب های بانکی بنده بسته شده.سوال بنده از حضرات اینه آیا مگر چک های قدیمی هم برگشت بخوره هم حسابها بسته میشود وایا این یک سال وچند ماه که از وصولش میگذره مگر اینطور نیست که از کیفری به حقوقی رسیده است و وقتی که حکم حقوقی پیدا کرده پی نبایستی حسابها ی بنده رو ببندند ممنون از وقتی که می‌گذارید

  2. سلام من از شخصی مبلغ دویست میلیون تومان چک دارم و تا کنون هم صادر کننده وجه چک را پرداخت نکرده است لطفا بفرمایید بعداز چند سال از تاریخ صدور دیگر امکان پیگیری وجه چک وجود ندارد (((. از تاریخ صدور تا چند سال بعدش بنده فرم زدن یا بدون گواهینامه عدم پرداخت دیگه من به هیچ وجه نمیتونم پیگیری نمایم ))) تشکر

    1. سلام.من یک چک ده میلیونی در سال ۹۷ دارم تو حساب موجودی نداشت به من گفت صبر کن دستی میدهم من هم برگشت نزدم ولی دستی هم نداد آیا برگشت بزنم از امروز محاسبه میشه یا از سال ۹۷ لطفا راهنمایی کنید

  3. سلام
    چکی به مبلغ ۱۰۰۰۰۰۰۰۰تومان به فروشنده داده بودم به تاریخ۵/ ۲ /۹۸اما در تاریخ ۹۸/۲/۹ فقط مبلغ ۹۵ میلیون تومان تو حساب بود و ۵ میلیون تو حساب دیگه در همان بانک بوده ولی فوشنده قصد دارد ملک مورد معامله رو بخاطر ۵ تومان فسخ کند آیا می تونه یا نه

  4. با سلام .اگر یک چک به صورت امانت نزد شخصی باشد و ان شخص آن چک را برگشت بزند و ادعای طلب کند..و فقط برای ثابت کردن ادعا دو شاهد و یک صورت جلسه در دستم وجود داشته باشد میتوانم ثابت کنم در دادگاه که این چک امانت بوده و من هیچ معامله مالی با آن شخص نداشته ام .

    1. سلام بله شما با شاهد وصورتجلسه میتوانید نسبت به ادعا ی خود صحه گذاشته تقاضای لاشه چک در مقام قضایی بنمائید .

  5. سلام خسته نباشید من چک ۵روز بعد برگه زدم ایا الانم میشه شاکی بشم زود توقیف شو بگیرم یا ن باید به روز میزدم؟؟؟

    1. نادیه وتاخیر چک از زمان برگشت چک حساب میشه یا تاریخی که روی چک خورده ضمنا چک بدون تاریخ بوده خود دارنده چک تاریخ چند سال قبل زده

  6. سلام – خسته نباشید :
    1 – چکی که تاریخش گذشته رو میشه بعد تاریخ مشخص شده ( باقی قسمت های چک کاملا توسط صادر کننده چک پر شده ) رو میتونم اجرا و در نتیجه نقد کنم ؟
    2 – اگه میتونم اجرا کنم ولی موجودی نداشته باشه میتونم برگشت بزنم و شکایت کنم ؟

  7. سلام من چکی به مبلغ ۷۰۰ هزار تومان حدود ۲۰ سال پیش برگشت کردم و میخواستم ببینم میتونم دوباره روش اقدام کنم یا نه

    1. از تاریخ سررسید ۶ ماه وقت دارین ، اقدام کنین ، بیشتر از ۶ ماه بشه قادر به شکایت کیفری نیستین ، از طریق حقوقی رسیدگی میشه

  8. با سلام.من چکهایی را بابت خرید اقساطی ماشین صادر کردم وهمه را به جز یکی پاس کردم.که مبلغ آن چک پاس نشده یک میلیون تومان است.که از مدت آن دوسال گذشته است اما چک برگشت نخورده است وآن شخص میگوید به جای یک میلیون تومان ،دومیلیون وهفتصد میخواهد تا سند ماشین را به نامم بزند.البته مبایعه نامه ماشین نیز پیش خودم است.
    آیا اون شخص میتواند به جای یک میلیون ،دومیلیون ازم بگیرد.ممنون میشم راهنمایی کنیدح

    1. سلام ، نه نمیتونه ، شما مبلغ یک میلیون رو در حساب داشته باشین ، و علیه طرف با در دست داشتن مدا رک پیگیری قضای کنین ، در صورتی میتونست وجه اضافی بگیره که ، در زمان سر رسید چک در حساب شما موجودی نبوده و در ان زمان اقدام به برگشت چک کرده بود ، که این هم تازه در صورت شاکی شدن از شما مراکز قضای مقدار دیرکرد مبلغ رو تعیین میکنن که ،دیر کرد یک میلیون در عرض یک سال مبلغ ناچیزی میشه

  9. با سلام و تشکر از پاسخ دهی تان
    من سال 1395 چکی به مبلغ 20 میلیون به عنوان طلب داشتم و در همان تاریخ از طریق سیستم بانکی برگشت خورد. به دلیل برخی مشکلات و امروز فردا کردن بدهکار هیچ اقدامی انجام ندادم. به نظر شما بهترین راهکار اقدام برای چک برگشتی بعداز این مدت چگونه است؟ ممنون میشم راهنمایی کنید

    1. سلام ، چون از طریق سیستم در همان روز برگه شده ، حکم کیفری دارد ، و هر موقع اقدام به پیگیری کنید از طریق مراکز قضای سریع قابل دریافت میباشد ، ولی چون صادر کننده هم تا این مدت خبری ازش نشده ، حتما خودش دوچار مشکل برا دریافت دسته چک شده ،چون درصورت وجود چک برگشتی ،دسته چک از هیچ بانکی صادر نمیشود و حساب بانکی هم نمیشه باز کرد ،یا اینکه طرف کلا بیخیال دسته چکو ، حساب بانکیو ، اینا شده ، در ضمن اگه مدت طولانی از عدم پیگری شما بگذرد ،طرف میتونه با استفاده از گذر زمان برای رفع سو چک برگشتی خود اقدام نماید وچک رو رفع سو کند

  10. سلام
    من در تاریخ ۵ مهرماه چکی را در برای یک مرکز آموزشی صادر کردم به عنوان حق ثبت نام، تا الان یعنی بهمن ماه، آن مرکز برای وصول مبلغ چک به بانک مراجعه نکرده، ومن هربار باید حساب و کتاب کنم و آن مبلغ را در حسابم حفظ کنم، ولی تصمیم دارم حسابم را خالی کنم، آیا پس از گذشت ۴ ماه از تاریخ چک، امکان برگشت زدن چک وجود دارد، البته قبلا به آن مرکز اعلام‌کردم که چک را در تاریخ درج شده د بدگه ی چک، وصول کند.

    1. بله ، هر زمان چک رو ببرن میتونن برگه کنن ، شما میتونین مبلغ چک رو برای همان چک نزد بانک مسدود کنین تا هرزمان همان چک به بانک برده شد وصول بشه

  11. باسلام چک که باتاریخ معین ومبلغی مشخص دقیق ثبت و در سیستم بنام تحویل گیرنده ثبت گردیده است وایشان حداقل یکماه بعد ازتاریخ چک هنوز به بانک جهت دریافت مراجعه ننموده است ، تکلیف چیست چه میزان بایستی صبر نماییم تانامبرده جهت این مهم اقدام کند ، که ازلحاظ قانونی دچار مشکل نگردیم ، باسپاس

    1. سلام ، چک ثبتی ، برای صادر کننده به این مفهوم هست که در تاریخ مشخص شده مبلغ چک را موجودی داشته باشد ، حالا به هر دلیلی دارنده چک برای وصول اقدام نکرده باشد ، دلیلی بر خالی گذاشتن حساب نیست ، فقط اگر بعد این مدت اقدام به برداشت کند و موجودی نداشته باشین ، میتونه چک رو برگه کنه ، که از حالت کیفری به حالت حقوقی تبدیل میشه ، و با توجه به پرینت بانک که شما در تاریخ سر رسید موجودی داشتین ، پیگیری دارنده چک به صورت حقوقی امکان پذیر میشود ، یا اگر برای این چک مشکل خاصی دارین ، میتونین به بانک مراجعه کنین ، و مبلغ چک رو برای همان شماره چک در حساب مسدود نمایید ،

  12. با سلام و خسته نباشید بنده به عنوان ضامن جهت ضمانت واریز اقساط وام ، از وام گیرنده چکی به مبلغ کل وام ولی در تاریخ یک ماه بعد از واریز وام گرفتم.آیا بعد از گذشتن تاریخ چک میتوانم چک را برگه کنم تا چه مدت وقت دارد؟

    1. چک رو میشه تو هر زمان برگه کرد ، فقط از زمان تاریخ سر رسید چک اگر ظرف سه روز برگه کنین ،پرسه به پول رسیدن کمتر میشه ، ولی اگه از تاریخ سر رسید چک بیشتر از ۳ روز بگذره و برگه کنین حکم چک حقوقی میشود و از حالت کیفری خارج میشود که برای صدور حکم زمان بر هست

  13. سلام و درود بنده دوتا چک صیادی چه ثبت اشتباه زدن و چک در دست بنده و می‌خوام دوباره چک بگیرم بانک میگه اونا باید انتقال بدن به بنده و نشد اونا تو سامانه به مشکل برخوردن و به بنده انتقال داده نمیشود باید چیکار کنم

    1. سلام ، هرمبلغو تاریخی که در سامانه ثبت شده ، توسط دارنده چک پشت نویسی بشه و توضیح داده بشه با امضا

  14. سلام به من یه چک ۱۰روزه به مبلغ ۱۰ میلیون دادن. روزی که چک رو تو سامانه صیاد ثبت کردم اصلا حواسم به این نبود که ۱۰ روز بعد مصادف جمعه میشه و ثبت کردم. الان اگه روز شنبه برم برای وصول چک اگه وصول نشه میتونم از لحاظ قانونی اقدام کنم؟ شنیدم میگن چون تاریخش واسه روز تعطیل بوده از یه جاهایی سخت میشه برام. ممنون

  15. سلام به من یه چک ۱۰روزه به مبلغ ۱۰ میلیون دادن. روزی که چک رو تو سامانه صیاد ثبت کردم اصلا حواسم به این نبود که ۱۰ روز بعد مصادف جمعه میشه و ثبت کردم. الان اگه روز شنبه برم برای وصول چک اگه وصول نشه میتونم از لحاظ قانونی اقدام کنم؟ شنیدم میگن چون تاریخش واسه روز تعطیل بوده از یه جاهایی سخت میشه برام. ممنون میشم راهنمایی کنید. سپاس

  16. سلام وقت بخیر.چند سال قبل یک چک طرح قدیمی رو بعنوان ضمانت حسن انجام کار به شرکت دادم و چک دارای مبلغ و فاقد تاریخ است.و تنها کاری که آنموقع کردم کنار امضا چک تاریخ روز رو زدم که چند سال از آن تاریخ گذشته.و الان مطالباتم رو نمیدن و با چک هم تهدید میکنن.آیا میتونن چک رو برگشت بزنن؟

  17. سلام من یک چک به مبلغ 55میلیون از یکی بابت پولیکه بصورت قرض الحسنه به ایشان دادم و بنا بوده در تاریخ 22 بهمن 1401 پاس بشه ولی چون دارنده تردید داشت که در اونروز پول جور بشه تاریخ نزد و بنده با ایشان صحبت کردم و 4 ماه وقت گرفت که وصول کنه که میشه دو روز دیگه ولی من تاریخ زدم و ایشان هنوز چکرو ثبت نکرده ایا میشه پشت چکو توسط صاحب چک ظهر نویسی کرد و تاریخشو 3ماه یا بیشتر عقب انداختو ثبتش کرد یا باید چک دیگه بگیرم ممنون میشم اگه جواب بدین با تشکر فراوان

  18. سلام.من یک فقره چک در سال ۹۶ خرج کردم ولی در موعد مقرر پاس نشد.دو ماه بعد وجه چک پرداخته شد اما لاشه چک بدستم نرسید.الان بعد از ۷ سال از دادگاه برای من نامه فرستادن و چک برگشت خورده.و هیچ مدرکی دال بر پرداخت ان ندارم.چکار باید کرد؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
مشاوره حقوقی ٪۱۰۰ رایگان