مساله مهمی که معمولا زنان ایرانی به آن خیلی توجه نمی‌کنند نفقه است. زن نفقه‌اش را از مرد طلبکار است و طبق ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی اگر شوهر از پرداخت نفقه خودداری کرد زن حق دارد به دادگاه مراجعه کند و دادگاه نیز مکلف است که میزان نفقه زن را بر مبنای وضعیت زن و متناسب با شأن خانوادگی او تعیین و شوهر را به پرداخت آن الزام نماید.
ماده ۱۱۰۷ قانون مدنى جمهوری اسلامی ایران نفقه را تامین همه نیازهاى متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، لباس، غذا، اثاث منزل و هزینه‌هاى درمانى و بهداشتی و خادم در صورت عادت تعریف می‌کند.
میزان نفقه بر اساس شئون خانوادگی و وضع مالی مرد
البته این تامین در مناطق و جاهای مختلف میزان و اندازه متفاوتی دارد و قانون برای آن حد مشخصی در نظر نگرفته است. به عبارتی میزان نفقه را شئون خانوادگی زن، عرف و عادت ساکنان هر منطقه و صد البته وضع مالی مرد تعیین می‌کند. ضمن آنکه اگر زن و مردی در رقم تعیین شده توافق نداشته باشند، دادگاه میزان آن را مشخص می‌کند.
اما اگر مردی از پرداخت نفقه خودداری کرد می‌توان از طریق مراجعه به دادگاه آن را دریافت کند. زن در یک برگه عادی شکایت خود را نوشته و آن را به دادگاه ارائه می‌دهد. در این صورت به شکایت وی خیلی سریع رسیدگی می‌شود و مرد ملزم و محکوم به پرداخت نفقه خواهد شد. در این صورت اگر مرد از پرداخت نفقه خودداری کند به زندان می‌رود. البته لازم به ذکر است که نفقه مربوط به زمان حال از طریق کیفری قابل مطالبه و نفقه مربوط به گذشته با ارائه دادخواست حقوقی قابل پرداخت است .
۵ ماه حبس برای مردی که نفقه نمی‌پردازد
طبق ماده ۶۴۲ هر کس با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین ندهد یا از پرداخت نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع نماید دادگاه او را به سه ماه ویک روز تا پنج ماه حبس محکوم می نماید.
در بحث نفقه، قانون توجهی به توان مالی مرد ندارد، اما مطابق رویه های موجود، تمام کارشناسان نفقه در هنگام تعیین مبلغ، به توان مالی مرد نیز توجه می‌کنند، به طوری که اگر مرد توان مالی خوبی داشته باشد، حتما نفقه بالایی برای زن تعیین می‌کنند.
اگر مردی با توان مالی کم به سراغ دختری از طبقه بالا برود قانون گذار به نیازهای زن متناسب با شأن او توجه دارد و زیاد کاری با توان مالی مرد ندارد، به عبارتی اگر مرد برای بدست آوردن جایگاه خاص با زنی از طبقه بالا ازدواج کند طبق قانون باید نفقه متناسب با شأن او را بپردازد.
البته زنانی که دچار این مشکل هستند زیاد خوشحال نباشند زیرا در این ماجرا رویه ای وجود دارد که بر اساس آن کارشناسان به خاطر مصالح خانواده، اعسار مرد(ناتوانی مالی) را به صورت پنهان در نظر می‌گیرند و در تعیین میزان نفقه، مراعات مرد را می‌کنند.
میزان نفقه بعد از مرگ شوهر
زنان بدانند که بعد از مرگ همسر خود نیز به آنها در مدت معینی(عده) نفقه تعلق می‌گیرد. به موجب اصلاحی سال ۱۳۸۱ قانون مدنی زن در زمان عده همسر فوت شده خود می‌تواند از اموال کسانی که پرداخت نفقه بعد از مرگ مرد به عهده آنان است نفقه طلب کند. اگر شوهر فوت نکرده باشد و مفقود شده باشد زن می‌تواند به دادگاه مراجعه کند و حاکم شرع نیز از اموال غایب به قدر نفقه در اختیار زوجه قرار می‌دهد.
پرداخت نفقه به کدام زن واجب نیست؟
پرداخت نفقه به زنی که عقدش موقت است و نیز زنی که ناشزه شده است(در نزدیکی و خروج از خانه تابع فرمان شوهر نیست) و نیز همسری که شوهر نمی تواند بهره جنسی ببرد مگر به دلیل شرعی(مانند عادت ماهانه و یا احرام) و یا عقلی(مانند بیماری) و نیز سفری که با اذن مرد صورت پذیرفته است که در تمام این موارد پرداخت نفقه واجب است.
