دارندگان انتشار سهام بدون حق رأی، همانند دارندگان سهام عادی، از جمله حقوق سهامداران، سود نقدی، سهام جایزه، حق تقدم و مانند اینها، بهره‌مند هستند و تنها وجه افتراق این نوع سهام با سهام عادی، عدم امکان مشارکت سهامدار در تصمیم‌گیرى‌هاى شرکت مى‌باشد. این نوع مشارکت در سهام عاذی، از طریق مراجعه به آراء عموم سهامداران در مجامع عادى و فوق‌العاده صورت مى‌گیرد.
انتشار سهام
البته در موارد بسیار استثنائی، دارندگان سهام بدون حق رأى قادر خواهند بود در تصمیم‌گیرى مشارکت کنند و تصمیم درباره نگهدارى و عدم پرداخت سود نقدی، قانون تجارت دست کم براى دو سال متوالى نیز وجود دارد. دارندگان سهام بدون حق رأی، در ازاء محدودیت ناشى از سلب حق رأی، سود بیشترى نسبت به سایر سهامداران دریافت مى‌نمایند. شرکت‌هائى که با شرایط ذیل به سهامداران خود سود پرداخت مى‌کنند، مجاز خواهند بود که سهام بدون رأى منتشر کنند.
- شرکت طى دو سال گذشته به سهامداران خود سود پرداخته باشد.
- شرکت طى چهار سال از دوره پنج ساله قبلی، به سهامداران خود سود پرداخته باشد.
- شرکت طى پنج سال از دوره هفت ساله قبلى به سهامداران خود سود پرداخته باشد.
مطالعات نشان مى‌دهد که سقف تعیین‌شده براى انتشار سهام بدون حق رأی، حداکثر معادل ۵۰ درصد سهام داراى حق رأى مى‌باشد.
استفاده از این روش، با رعایت حداکثر سقف تعیین‌شده، موجب تقویت شرکت انتشاردهنده مى‌گردد تا بدون اینکه در کنترل مدیریت شرکت، خللى ایجاد شود، امکان عملى براى توسعه آن فراهم آید. این ابزار مالى را مى‌توان در اختیار سرمایه‌گذاران بالقوه قرار داد. انتشار این‌گونه سهام به ویژه هنگامى‌که براى سرمایه‌گذارى خارجى محدودیت‌هائى وجود داشته باشد، راه‌حل مناسبى براى جلب سرمایه‌هاى خارجى به‌شمار مى‌آید.
انتشار این نوع سهام نه تنها مانع از انتقال مالکیت سهام از طریق خرید انبوه نمى‌شود. بلکه این امکان براى شرکت‌ها فراهم مى‌آید تا با وجود تأمین مالى از طریق انتشار سهام، از ارزش سهام آنها نیز کاسته نگردد.
از سوى دیگر، شرکت‌ها دریافته‌اند که انتشار اوراق سهام بدون حق رأی، به مراتب ارزان‌تر از تأمین مالى به شکل استقراض است. براى روشن شدن این مطلب یک مثال مى‌آوریم.
جدول مثال انتشار اوراق سهام بدون حق رأى
| مفروضات مدل | ||
| نیاز مالى | ۱۰۰،۰۰۰ | دلار |
| نرخ تأمین سرمایه (بهره) | ۱۸ | درصد |
| قیمت سهام بدون حق رأى | ۲/۵ | درصد |
| قیمت سهام با حق رأى | ۴ | دلار |
| قیمت اسمى سهام | ۱ | دلار |
حالت اول ـ شرکت براى تأمین مالى خود به مالک مراجعه مى‌کند و مبلغ ۱۰۰،۰۰۰ دلار استقراض مى‌نماید. با فرض اینکه بهره سالانه ۱۸ درصد باشد. عملاً شرکت باید در پایان سال ۱۸،۰۰۰ دلار بابت بهره بپردازد.
۱۸،۰۰۰ = %۱۸ × ۱۰۰،۰۰۰
که با احتساب صرفه‌جوئى مالیاتى با فرض اینکه نرخ مالیات ۲۵ درصد باشد، خروجى واقعى از شرکت، عبارت است از:
۱۳،۵۰۰ = (%۲۵ – ۱) ۱۸،۰۰۰
حالت دوم ـ شرکت براى تأمین مالى خود، اقدام به انتشار سهام بدون حق رأى مى‌نماید ک با توجه به مفروضات مدل براى دستیابى به نیاز مالى خود باید عملاً ۴۰،۰۰۰ سهم بدون حق رأى را به فروش برساند.
۴۰،۰۰۰ = ۲/۵ – ۱۰۰،۰۰۰
با در نظر گرفتن این نکته که ارزش اسمى هر سهم یک دلار فرض شده، عملاً ارزش اسمى سهام فوق ۴۰،۰۰۰ دلار خواهد بود که بابت این سرمایه باید ۸۰۰۰ دلار سود نقدى پرداخت نماید.
ارزش اسمى سهام بدون حق رأى ۴۰،۰۰۰ = ۱ × ۴۰،۰۰۰
سود نقدى سهام بدون حق رأى ۸،۰۰۰ = ۲۰% × ۴۰،۰۰۰
همان‌طور که مى‌بینید، شرکت براى تحصیل ۱،۰۰۰،۰۰۰ دلار در حالت دوم، تنها مبلغ ۸۰۰۰ دلار مى‌پردازد و حال آنکه در حالت اول، یعنى استقراض، پرداختنى واقعى شرکت، بالغ بر ۱۳،۵۰۰ دلار بود که ۵۵۰۰ دلار بیشتر از حالت دوم مى‌باشد.
دیدگاه سرمایه‌گذاران کوچک
از دید سرمایه‌گذاران کوچک، خرید سهام بدون حق رأی، یک مزیت آتى براى آنان به همراه خواهد داشت و آن نرخ بیشتر سود در مقایسه با سهام عادى است.
سهام بدون حق رأی، معمولاً با قیمت کمترى در مقایسه با قیمت‌هاى بازار، عرضه مى‌شود. میزان تخفیف در قیمت این نوع سهام، عموماً به حسن شهرت مؤسسان شرکت و سابقه سودآورى آن بستگى دارد. در واقع، سرمایه‌گذاران کوچک، اختیار خرید سهام با بازده بیشتر را به قیمت از دست دادن حق رأى کسب مى‌کنند.
از آنجا که سهامداران کوچک، اصولاً در وضعیتى نیستند که بتوانند رأى خود را اعمال کنند، بنابراین، سرمایه‌گذارى آنان در سهام بدون حق رأی، منطقى به‌نظر مى‌رسد. در مقابل، شرکت‌هاى مدیریت سرمایه‌گذارى و شرکت‌هاى سرمایه‌گذارى ترجیح مى‌دهند. روى سهامى که داراى حق رأى باشند، سرمایه‌گذارى کنند. از نظر سرمایه‌گذاران کوچک، خرید سهام بدون حق رأى که در یک مهلت معین، داراى قابلیت تبدیل به سهام عادى داراى حق رأى باشد، ارجحیت خاصى دارد. به‌ویژه اینکه این نوع سهام با قیمت ارزان‌ترى عرضه‌شده و بدیهى است با نزدیک شدن به پایان مهلت مذکور، بر قیمت آن افزوده خواهد شد.
