خشونت خانگی یکی از معضلات اجتماعی است که در هر مقطعی از زمان، در سطح جهان وجود داشته و نیز اشکال گوناگون و متنوعی را دارا بوده است. در ادامه این مقاله قصد داریم تا با این مفهوم بیشتر آشنا شده و مصادیق و نحوه شکایت از آن را بررسی کنیم.
خشونت خانگی چیست؟
شاید هرکدام از ما در طول زندگی مورد آزار و اذیت و خشونت خانگی واقع شده باشیم، اما معمولا از ترس آبرو یا علاقه‌مند بودن به کسی که این خشونت را بر ما اعمال کرده، آن را نادیده گرفته‌ایم و در برابرش سکوت کرده‌ایم. خشونت خانگی می‌تواند علیه اشخاص مختلفی با ویژگی‌ها و سنین متفاوتی اعمال شود و همچنین اعمال‌کننده خشونت، می‌تواند ویژگی‌های مختلفی داشته باشد.
بر اساس تعریفی که سازمان ملل از خشونت ارائه کرده: هر نوع عمل خشونت‌آمیزی که بر اختلاف جنسیت مبتنی باشد و به آسیب یا رنج بدنی، جنسی یا روانی زنان بیانجامد یا احتمال منجر شدن آن به این نوع آسیب‌ها و رنج‌ها وجود داشته باشد؛ مانند تهدید به این‌گونه اعمال، زورگویی یا محروم‌سازی خودسرانه از آزادی، خواه در حضور عموم یا در زندگی خصوصی روی دهد، خشونت علیه زنان تلقی می‌شود. (قطعنامه ۱۰۴/۴۸ مجمع عمومی ۲۰ دسامبر 1993)
در حالت کلی، خشونت خانگی در خانه و معمولا بر شریک زندگی مشترک (گاهی هم فرزندان) اعمال می‌شود و برای ایجاد تسلط و یا قدرت‌نمایی بر روی طرف مقابل صورت می‌گیرد.
مصادیق خشونت خانگی
همانطور که گفتیم، خشونت خانگی انواع مختلفی دارد و این‌گونه نیست که فقط خشونت جسمانی را شامل شود و انواع خشونت جسمانی، روانی، اقتصادی، جنسی و… را در بر می‌گیرد که در ادامه برای هرکدام توضیح کوتاهی ارائه می‌دهیم:
*آسیب رساندن به جسم فرد (شریک زندگی یا فرزندان) و ایجاد جراحت و کبودی و… در حالت کلی، ایجاد دردهای جسمانی به هر نحوی بر روی فرد، به‌طوری که توان تحمل آن را نداشته باشد و باعث ایجاد حس درد بیشتر از حد استاندارد بر او شود از مصادیق خشونت جسمانی هستند.
*تهدید شریک زندگی برای آسیب رساندن به او یا افراد خانواده‌اش و یا توهین، تحقیر و ارعاب آن فرد، از موارد مربوط به خشونت روانی‌اند.
*خشونت اقتصادی، تلاش برای وابسته کردن فرد به خود از لحاظ مالی و از بین بردن آزادی اقتصادی او و مانع از حضورش در مشاغل مختلف و فعالیت‌های اقتصادی و… شدن را شامل می‌شود.
*خشونت جنسی، نسبت به همه مواردی که به خشونت خانگی مربوط است، معمولا کمتر گزارش می‌شود، چرا که کسی که مورد خشونت قرار گرفته است معمولا خودش از آن با خبر نیست و با توجه به تصورات غلط و عدم آگاهی، خیلی از موارد خشونت را در رابطه‌اش، عادی تلقی می‌کند و خشونت خانگی به‌حساب نمی‌آورد. مثلا ایجاد اجبار برای برقراری رابطه جنسی در هر زمانی و یا انجام دادن اعمالی بر خلاف میل خود فرد، در رابطه زناشویی.
*ایجاد محدودیت برای فرد در نحوه ارتباط با خانواده و دوستان و همچنین چک کردن مدام تلفن همراه و رفت و آمدهای او نیز از مصادیق خشونت خانگی هستند.
علامت جهانی خشونت خانگی چیست؟
علامت نشان داده شده در عکس بالا به‌عنوان علامت جهانی خشونت خانگی در نظر گرفته شده است و اگر با کسی مواجه شدید که از این طریق از شما درخواست کمک کرد، می‌توانید با 123 تماس بگیرید و خشونت خانگی را گزارش دهید.
جرم انگاری خشونت خانگی و خشونت علیه زنان:
همانطور که می‌دانید ما در کشورمان، بسیار زیاد شاهد وقوع خشونت خانگی و خشونت علیه زنان هستیم. اما با این حال، ظاهرا در این زمینه خلا قانونی داریم و هیچ قانونی نیست که در آن، قانون‌گذار با صراحت این عمل را جرم محسوب کند و برای آن مجازات در نظر بگیرد!
قانون پیشگیری از وقوع جرم مصوب سال 1394 هم صرفا به ارزیابی خطر وقوع جرم پرداخته و در رابطه با نحوه شکلی و عملی پیگیری این موضوع صحبتی نکرده است. پس در حالت کلی، موادی که در قانون مدنی و قانون مجازات اسلامی در رابطه با این موضوع آمده و نیز لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت خانگی، کامل نیستند و توانایی مقابله با خشونت خانگی را ندارند و آن‌طور که باید، ضمانت اجرای موثری برای مقابله با خشونت خانگی را معین نکرده‌اند.
روز جهانی مبارزه با خشونت خانگی
همانطور که می‌دانیم، هرسال از تاریخ 25 نوامبر به‌عنوان روز جهانی مبارزه با خشونت خانگی یاد می‌شود و این روز از سال 1981، هرساله گرامی داشته شده است. این روز، روز رنگ نارنجی و روز اقدام برای افزایش آگاهی و جلوگیری از خشونت علیه زنان و دختران نام‌گذاری شده است.
تاریخچه 25 نوامبر:
علت انتخاب این تاریخ، گرامی‌داشت قتل خواهران میرابل است. در25 نوامبر سال 1960، سه خواهر با عنوان خواهران میرابل که اهل جمهوری دومینیکن بودند، بعد از ماه‌ها شکنجه به جرم شرکت در فعالیت‌های سیاسی علیه رژیم دیکتاتوری دومینیکن، توسط سازمان امنیت ارتش دومینیکن کشته شدند. 21 سال بعد از وقوع آن اتفاق، در سال 1981 در پایتخت کشور کلمبیا (بوگوتا)، همایشی با حضور مدافعان حقوق زنان در امریکای لاتین و کارائیب بوجود آمده بود و در آن همایش، با هدف جلوگیری از خشونت علیه زنان، پیشنهاد شد که روز قتل این خواهران به‌عنوان روز منع خشونت علیه زنان نامیده شود.
خشونت علیه کودکان
خشونت علیه کودکان نیز یکی از مسائلی است که بسیار مورد بررسی فعالان حقوق بشر قرار می‌گیرد، چرا که کودکان بر خلاف بزرگسالان توانایی دفاع از خودشان را ندارد و به اندازه بزرگسالان نمی‌توانند برای احقاق حقوقشان تلاش کنند.
خشونت علیه کودکان و کودک آزاری، مصادیق متعددی دارد و از آن می‌توان به محبت نکردن، فحاشی، توهین، عدم تهیه وسایل اولیه زندگی مثل لباس و غذا و… و همچنین خشونت‌های جنسی اشاره کرد.
طبق قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب سال 1381، هرگونه صدمه و اذیت و آزار و شکنجه جسمی و روحی کودکان و نادیده‌گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی و ممانعت از تحصیل آنان جرم است و مرتکبین به زندان یا جریمه نقدی محکوم خواهند شد.
به همین منظور، مرتکب به سه ماه و یک روز تا شش ماه حبس و یا تا ده میلیون (000 000 10) ریال جزای نقدی محکوم می‌گردد.
ایجاد ضرب و جرح بر روی کودکان با شلاق و دست و دیگر موارد و یا سوزاندن کودکان با آب جوش و… (به حدی که گاهی باعث مرگ آنان نیز می‌شود)، از بارزترین مصادیق خشونت علیه کودکان هستند.
در برخی کشورهای دنیا، هرگونه ضربه به فرزند جرم‌انگاری و از مصادیق خشونت برشمرده شده است. برای مثال کشور سوئد در سال 1979 هرگونه از اشکال تنبیه بدنی را جرم‌انگاری کرده است.
در نهایت، شما می‌توانید در پایگاه خبری یاسا از آخرین اخبار روز مطلع شوید! اگر هم مورد خشونت خانگی یا کودک آزاری قرار گرفته‌اید و یا سوالی در این باره دارید، فقط کافی است درخواستتان را مطرح کنید تا کارشناسان و حقوق‌دانان خبره با شما در ارتباط قرار گیرند!
