پیدا کردن کار مناسب برای جوانان و در واقع اکثر مردم جامعه، در شرایط اقتصادی کنونی بسیار حیاتی است. با وجود روند سرسام‌آور مایحتاج زندگی، هر فردی تلاش می‌کند تا زودتر وارد بازار کار شود. در چنین شرایطی پیدا کردن یک موقعیت شغلی و قبول شدن در آن در حکم طلاست. از طرف دیگر کارفرمایان هم تحت فشار شدید اقتصادی قرار دارند پس می‌خواهند مطمئن شوند که فردی که استخدام می‌کند وظایف خود را درست و به موقع انجام می‌دهد و ضرری به مجموعه وارد نخواهد کرد. برای همین هم یکی از دیگری سفته می‌خواهد و طرف مقابل هم نمی‌تواند نپذیرد و چاره‌ای ندارد.
سفته چیست؟
سفته سند تجاری پرکاربردی است. چه در معاملات کوچک‌تر و چه در معاملات بزرگ‌تر، طرفین می‌توانند برای تعهد به پرداخت مبلغ مورد نظر از سفته استفاده کنند. سفته یک سند تجاری با تاریخ سررسید و مبلغ مشخص است که صادرکننده را در برابر دارنده، متعهد می‌سازد تا در موعد مقرر مبلغ را تادیه و به وی پرداخت کند.
پس سفته سند متعهدکننده مالی است و از این جهت اهمیت بسیاری دارد. اما در کنار تعهد مالی، افراد گاهی از سفته برای دادن و گرفتن ضمانت استفاده می‌کنند. ممکن است یک موجر از مستاجر خود سفته‌ای بگیرد تا وی متعهد شود از ملک وی مراقبت کرده و اجاره را به موقع پرداخت خواهد کرد. یکی از موارد پرکاربرد سفته که این روزها بسیار می‌شنویم، سفته حسن انجام کار است. ممکن است شما برای استخدام شدن در مجموعه‌ای به مصاحبه بروید و آنان از شما بخواهند که تعهدی تحت عنوان سفته حسن انجام کار به آنان تسلیم کنید.
در بسیاری از موارد کارفرماها این سفته را به عنوان ضمانت می‌گیرند تا اگر خسارتی به وسیله و کارگاه وارد شد یا بخاطر کوتاهی شما، مشتری آسیب دید؛ کارفرما بتواند از محل آن سفته شما را ملزم به جبران خسارت کند. البته گرفتن سفته ضمانت یا حسن انجام کار صرفا برای جبران خسارات احتمالی در آینده نیست بلکه کارفرما از این ابزار استفاده می‌کند تا مطمئن شود شما وظایف شغلی خود را تمام و کمال انجام خواهید داد. پس شرط استفاده از سفته حسن انجام وظیفه ورود خسارت نیست بلکه نظر کارفرماست.
برای مثال در مواردی، برخی شرکت‌ها و مجموعه‌ها قبل از استخدام شما برایتان دوره کارآموزی در نظر می‌گیرند. آن‌ها ضمن گرفتن سفته می‌خواهند مطمئن شوند تا شما حداقل در یک مدت معینی از مهارت‌هایی که آموخته‌اید در همان جا استفاده کنید و به شرکت‌های رقیب نروید.
نکات ضروری در سفته حسن انجام کار
در قانون کار صراحتا رد و بدل کردن سفته حسن انجام کار، منع نشده است. اما لازم است شما برخی نکات بسیار ضروری و مهم را در دادن سفته به کارفرمای خود رعایت کنید تا در آینده موجب سواستفاده نشود.
- اول از همه باید قبل از دادن سفته، قراردادی کتبی و مکتوب شامل همه تعهدات شما و کارفرما در مقابل یکدیگر، تنظیم و به امضا رسیده باشد. در قرارداد کتبی، هم وظایف شما هم حقوق و مزایایی که باید دریافت کنید، ثبت می‌شود. پس اکیدا از دادن سفته بدون هیچ قرارداد مکتوبی خودداری کنید. قراردادهای شفاهی، به قدر کافی قابل استناد در محاکم نیستند و نیاز به شهادت شهود و وجود قرائن دیگر برای اثبات حق و حقوق شما می‌باشد.
- لازم است تا شماره سفته در قرارداد استخدامی شما وارد شود و حتما یک کپی از این قرارداد کتبی را نزد خود نگه دارید.
- از دادن سفته سفید خودداری کنید. در واقع، بعد از امضای قرارداد، شما برای پر کردن سفته باید مراحل ذیل را دنبال کنید.
- از آن جایی که سفته ضمانتی، قرار نیست مبلغی را در موعد مقرری به دارنده بدهد، پس در قسمت تاریخ حتما ذکر عبارت سفته حسن انجام کار ضروری است. چون شما یک سفته عادی برای پرداخت مبلغی به کسی نداده‌اید، بلکه دارید ضمانت می‌دهید. پس حتما ذکر شود که این سفته بابت چه ضمانتی صادر شده است.
- ته برگ سفته را پر کرده و با تاریخ و عنوان نزد خود نگه دارید. همینطور یک کپی از سفته صادر شده را به مدارک خود ضمیمه نمایید و بعد از دادن سفته رسیدی از کارفرمای خود دریافت کنید تا همه این مدارک درآینده به دردتان بخورد.
- مدت زمان سفته باید مطابق با مدت زمان اعتبار قرارداد استخدامی باشد. یعنی اگر شما قراردادی برای 2 سال امضا کرده‌اید، سفته شما هم برای ضمانت باید دو سال اعتبار داشته باشد.
- در قسمت در وجه نام مجموعه‌ای را که در آن کار می‌کنید درج نمایید تا بعدها از این سفته برای ضمانت در جای دیگری سواستفاده نشود.
- در پایان با چک کردن همه این موارد سفته را به کارفرمای خود تحویل دهید.
مسئولیت کارفرما در قبال سفته حسن انجام کار
آیا کارفرما در مقابل سند تجارتی ضمانتی که دریافت می‌کند هیچ مسئولیتی ندارد؟ مسلما جواب منفی است.
کارفرما ضمن مسئولیت‌هایی که به موجب قرارداد استخدام در مقابل کارگر خود بر عهده می‌گیرد، در مورد سفته‌ای هم که در دست دارد، مسئولیت‌های مجزایی را باید متحمل شود.
اولا سفته در دست کارفرما چه در زمان قرارداد و چه بعد از آن مادامی که به صاحبش عودت نشده، در حکم امانت است و کارفرما باید در حفظ و نگهداری درست آن نهایت تلاشش را بکند.
هر گونه سو استفاده از این سفته، مانند آن که بدون موجبات قانونی به اجرا گذاشته شود و مطالبه وجه صورت بگیرد، واخواست شود یا خرج شود و به دیگری داده شود؛ همگی در حکم خیانت در امانت خواهد بود و عنوان مجرمانه دارد. پس کارفرمای متخلف هم مجازات خواهد شد و هم باید خسارات وارده به کارگر خود را جبران نماید.
