یکی از مهمترین اهداف حبس، اصلاح افراد است اما گاهی شرایط جامعه به خصوص نداشتن شغل و درآمد مناسب باعث می‌شود تا مجرمان پس از آزادی از زندان دوباره مرتکب ناهنجاری شده و راهی زندان شوند. در چنین شرایطی مسئولان زندان‌ها معتقدند که زندان می‌تواند مکانی برای آموزش زندانیان باشد تا پس از آزادی با استفاده از این آموزش‌های ارائه شده بتوانند در جامعه حضور فعال داشته باشند. یکی از راهکارهای مهم برای اشتغال زندانیان پس از آزادی، ارائه آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای به زندانیان است.
30درصد زندانی‌ها مجدد به زندان باز می‌گردند
رییس کل دادگستری استان کرمان می‌گوید،۳۰ درصد زندانیان پس از آزادی دوباره به زندان‌ها باز می‌گردند و بر این اساس از قضات خواسته است تا از قوانین اصلاحی و جایگزین حبس برای صدور حکم استفاده کنند. یدالله موحد که کاهش جمعیت کیفری زندانیان استان کرمان را یکی از دغدغه‌های دستگاه قضایی می‌داند در این باره تاکید می‌کند که زندان مانع از تکرار جرم نشده و میزان مجرمیت را کاهش نمی‌دهد.
موحد معتقد است که مجازات‌های زندان باید برای جرم‌های سنگین و خشن باشد اما دیدگاه جامعه به این گونه است برای جرابم سبک و خفیف نیز خواستار اجرای مجازات حبس هستند. البته به گفته وی زندان باعث کاهش حس مسئولیت‌پذیری زندانیان در برابر خانواده و جامعه شده و در واقع هویت فرد را مخدوش می‌کند.
توسعه حرفه‌آموزی در راستای اصلاح و تربیت زندانیان
بنابراین باید به فکر راهکارهایی برای کاهش تعداد زندانیان و کم شدن بازگشت مجدد آنان به زندان باشیم. مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان معتقد است که بنیاد تعاون زندانیان یکی از راهکارهای کاهش ورود مجدد افراد به زندان را حرفه‌آموزی و توسعه اشتغال در زندان‌ها می‌داند که در این حوزه اقدامات موثری برای کاهش بازگشت مجدد به زندان‌ها انجام شده است.
رحیم مطهر نژاد اظهار می‌کند که بنیاد تعاون زندانیان با همکاری موثر سازمان فنی‌وحرفه‌ای و سازمان زندان‌ها در سال‌های اخیر با حرفه‌آموزی، ایجاد و توسعه اشتغال در ندامتگاه‌ها گام‌های موثر در راستای بازگشت مددجویان به جامعه و در نهایت کاهش بازگشت مجدد به زندان‌ها برداشته است. این در حالی است که به گفته وی در نمایندگی‌های سراسر کشور و فراهم آوردن شرایط آموزش و اشتغال مددجویان و اعطای گواهینامه‌های فنی‌وحرفه‌ای به آنان تلاش زیادی شده است اما هنوز برای رسیدن به اشتغال همه مددجویان نیاز به همکاری همه جانبه از طرف همه مسئولان است.
رشد اشتغال در زندان اصفهان
با توجه به اهمیت موضوع اشتغال، مدیرکل زندان‌های اصفهان از رشد 10 درصدی اشتغال و حرفه‌آموزی در زندان‌های این استان با وجود مشکلات و مسایل مربوط به تراکم جمعیت زندانیان خبر می‌دهد و می‌گوید که این رشد بیشتر در زمینههای صنعت، خدمات و صنایع دستی بوده است. رمضان امیری می‌افزاید: اکنون بیش از 3هزار و 800 زندانی در فعالیت‌های عمرانی، صنایع تولیدی و صنایع دستی مشغول به کار هستند. وی همچنین با اشاره به کاهش آمار بازگشت زندانیان به زندان یادآور می‌شود: میزان بازگشت با توجه به برنامههای اصلاحی و تربیتی و البته تلاش‌های موثری که در زمینه فرهنگسازی و فعالیت‌های قرآنی و مذهبی به صورت ریشه‌ای در حال انجام است، رقم یک درصد را نشان می‌دهد.
خوداشتغالی راهکار کاهش بازگشت مجدد به زندان
امیری درباره اقدام‌های صورت‌گرفته برای پیشگیری از بازگشت زندانیان به محیط زندان‌ها هم تصریح می‌کند: با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده توانستهایم در زمینه بازتوانی شخصیتی زندانیان فعالیت‌های موثری انجام دهیم.در گام بعدی هم مسئله «خوداشتغالی» زندانیان در برنامههای تدوین شده مدنظر قرار گرفته است تا پس از مشاوره‌های تخصصی در خصوص راهاندازی شغلی متناسب با توانمندیهایشان اقدامات موثری انجام شود. مدیرکل زندان‌های اصفهان البته یادآور می‌شود که در زمینه ایجاد اشتغال زندانیان، خیران و نیکوکاران کمک‌ها و مساعدتهای ویژه‌ای داشته‌اند که به طور حتم در جلوگیری از بازگشت مددجویان موثر خواهد بود.
امیری همچنین با تایید نقش موثر مراکز مراقبت بعد از خروج در پیشگیری از ورود مجدد زندانیان به چرخه جرم، به شاخص‌ترین دلایل بازگشت زندانیان به محیط زندان اشاره و تصریح می‌کند: جو حاکم در جامعه در خصوص بدبینی به زندانیان آزادشده، نبود نهاد حمایتی و تخصصی برای مددجویان خاصی که در زندان‌ها بودهاند و نیاز به خدمات اجتماعی و حمایتی دارند، کمبود فرصت‌های اشتغال مولد و پایدار از جمله شاخص‌ترین دلایل بازگشت زندانیان به فضای زندان است که البته ما تلاش داریم با رفع موانع و بسترسازی مناسب در این خصوص گام‌های موثرتری برداریم.
برگزاری دوره‌های اجباری به جای حبس
وی با اشاره به برخی راهکارهای جایگزین حبس هم می‌افزاید: پیش‌بینی دوره‌های اجباری برای مراقبت از محکومان جرایمی که مجازات آنها کمتر از 6 ماه است، انجام خدمات عمومی رایگان توسط محکوم از قبیل کار درمراکز فرهنگی، مساجد و صدور حکم به پرداخت جزای نقدی برای حبس‌های کمتر از 6 ماه ، انجام فعالیت‌های روز‌مره و کار زندانی محکوم در روز و عودت وی برای خواب به زندان با عنوان نظام نیمه آزادی، صدور احکام حبس خانگی برای اطفال و نوجوان کمتر از 18 سال، اقامت اجباری یا منع اقامت در محل خاص و معرفی زندانیان آزادشده به مرکز مراقبت بعد از خروج براای اشتغال می‌تواند برخی از راهکارهای موثر در موضوع حبس‌زدایی باشد.
آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای بازگشت مجدد مجرمان را کاهش داده است
این در حالی است که مدیرکل زندان‌های کردستان که یکی از راهکارهای کاهش بازگشت به زندان را ارائه آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای می‌داند و توضیح می‌دهد: آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای آسیب‌ها را در زندان به طور محسوسی کاهش داده است زیرا یکی از دلایل ورود به زندان بیکاری و نداشتن مهارت است که آموزش فنی‌وحرفه‌ای بخشی از آمار ورود به زندان را می‌کاهد. به گفته اسدالله گرجی زاده 46 رشته فنی و حرفه ای در زندان‌های کردستان آموزش داده می شود، که از این تعداد 7رشته صنایع دستی و 39 رشته نیز فنی است.
